Welke factoren dragen bij aan auto-ongelukken?

De vraag welke factoren bijdragen aan auto-ongelukken staat ten dienste van de vraag hoe we auto-ongelukken kunnen voorkomen.

De factoren van auto-ongelukken zijn divers. Er zijn menselijke factoren, technische factoren, omgevingsfactoren en natuurlijke factoren. Die factoren zijn te beschouwen als mogelijke oorzaken of geven aanleiding tot een oorzaak. Persoonlijk zie ik op deze manier elke factor als een categorie van mogelijke oorzaken. Die oorzaken zijn belangrijk om te onderzoeken, omdat ze de sleutel in zich houden naar oplossingen voor een voorkomingsbeleid. Want ergens stopt het effect van hogere boetes.

In deze bijdrage geef ik mijn eigen mening, niet die van enige organisatie

Wat zijn de belangrijkste sleutelfactoren van auto-ongelukken?

De belangrijkste factoren zijn menselijke en technische factoren, problemen met het voertuig of de weg, en dit vaak samen met natuurlijke omstandigheden of omgevingsfactoren.

Risico awareness op de weg en defensief te rijden verminderen de kans op een ongeval.

Welke factoren veroorzaken welk soort ongelukken met auto’s?

Achter-aanrijdingen komen veel voor in kettingbotsingen. Oorzaken zijn allerlei factoren, zoals afgeleid zijn, te snel rijden of bumperkleven. Een vooraanrijding gebeurt wanneer een auto tegen een stilstaand object botst of wanneer twee auto’s frontaal op elkaar botsen. De oorzaken zijn bijna dezelfde als bij een achter-aanrijding. Een zijaanrijding gebeurt wanneer een auto van opzij wordt geraakt door een ander object, zoals een andere auto of een trein. Typisch gebeurt dit bij kruisingen, rotondes, tijdens het wisselen van rijstrook of bij een spoorovergang. Een kettingbotsing is wanneer er drie of meer auto’s achter elkaar botsen. Meestal gebeurt dit op autostrades, waar dit vaker voorkomt door een combinatie van hoge snelheden en te weinig afstand houden. Andere types ongelukken zijn slipschade (bij slippen op een gladde weg), een een-auto-ongeval (wanneer een auto van de weg raakt en bijvoorbeeld tegen een boom botst), een fiets-auto ongeluk en een voetganger-auto ongeluk.

Door statistieken van auto-ongelukken grondig te bestuderen, kunnen aanpassingen gebeuren in omstandigheden zoals het rijgedrag aanpassen, waardoor de kans op een ongeluk verkleint.

Wat zijn de belangrijkste menselijke oorzaken van auto-ongelukken?

Een van de gemakkelijkste verklaringen is het afgeleid rijden. Dit omvat telefoneren, sms’en, eten, drinken, dagdromen, muziek luisteren, roken, discuteren of andere activiteiten die uw aandacht van de weg afleiden. Daardoor zal u minder opletten op uw omgeving, zoals andere voertuigen, voetgangers en fietsers.

Een steeds vaker vermelde oorzaak is verkeersagressie in al zijn vormen, van minder duidelijk tot overduidelijk. Dit omvat bumperkleven, te hard rijden, inhalen op onveilige plaatsen en fysiek agressief gedrag tegenover andere bestuurders. Ook andere voertuigen te snel inhalen en andere automobilisten de weg afsnijden en wegversperringen negeren vallen hieronder.

Waar eenvoudiger op gecontroleerd kan worden is rijden onder invloed. Hierbij zijn het alcohol, drugs of medicijnen die de boosdoeners zijn. Maar ook vermoeidheid valt hier onder. Het is even gevaarlijk als rijden onder invloed wat betreft het verminderen van uw focus op de weg.

Te hard rijden (boven de toegestane snelheid of te snel voor de omstandigheden) is een van de grootste oorzaken van auto-ongelukken. Men kan daarbij niet tijdig remmen en stoppen. Te hard rijden voor de omstandigheden kan wijzen op onaangepast gedrag of onervarenheid.

Wat dat laatste betreft hebben jonge bestuurders minder rijervaring en daardoor vaardigheden om veilig te rijden in moeilijke omstandigheden.

Medische aandoeningen, ondanks aangepast medicatie gebruik, zoals epilepsie of narcolepsie, kunnen het risico verhogen.

Naast deze evidente factoren, zijn er nog andere, minder evidente, menselijke fouten. Een chauffeur kan de verkeerde beslissing nemen zoals te laat remmen of onnodig van rijstrook wisselen. In het verlengde van verkeersagressie is er het gebrek aan respect voor de verkeersregels. Voorbeelden zijn het negeren van verkeerslichten, stopborden en dergelijke.

Wat zijn de belangrijkste factoren met betrekking tot het voertuig?

Algemene factoren:

Slecht onderhoud is een belangrijke factor met een reeks consequenties. Het geeft aanleiding tot remfalen door slijtage van de remmen, lekkage in het remsysteem of een defect aan de remcilinders. Het geeft ook aanleiding tot bandenproblemen zoals een klapband of onvoldoende bandenspanning. Een andere klassieker van slecht onderhoud zijn defecte verlichting waardoor het moeilijker wordt om te zien en gezien te worden, vooral in het donker of bij slecht weer.

Verdere algemene factoren zijn problemen met de besturing zoals een losse stuurstang of defecte stuurbekrachtiging. Ook defecte veiligheidsvoorzieningen zoals airbags, ABS-remmen of gordels of andere veiligheidsvoorzieningen geven een hoger risico.

Een laatste factor is de ouderdom van de auto waardoor er meer kans is op technische problemen door bijvoorbeeld slijtage dan bij nieuwere auto’s.

Wat zijn de belangrijkste technische oorzaken van auto-ongelukken met auto’s op fossiele brandstoffen?

Een belangrijke problemencategorie is problemen met de motor: wanneer deze uitvalt of vermogen verliest. Deze problemen kunnen optreden door oververhitting of brandstoflekkage.

Minder gekend zijn de ontwerpgebreken en fabricagefouten. Dit kan bijvoorbeeld gaan om een gebrek aan stabiliteitscontrole of een brandstoftank die gemakkelijk ontvlamt bij een botsing.

Typisch met verbrandingsmotoren zijn ontstekingsproblemen zoals door defecte bougies of bobines die ervoor zorgen dat de motor niet goed start of sputtert.

Wat zijn de belangrijkste technische oorzaken van auto-ongelukken met auto’s op elektriciteit?

De batterijtechnologie in elektrische auto’s is nog niet op punt. Elk type batterij heeft andere problemen. Een typisch gekend probleem in de media zijn batterijbranden. Men claimt dat deze relatief zeldzaam zijn, maar ze hebben een hoge visibiliteit en kunnen zeer ernstig zijn.

Een tweede categorie stamt van het regeneratief remmen, dat wordt gebruikt in elektrische auto’s om energie terug te winnen. Dit geeft een ander remgevoel dan bij auto’s met conventionele remmen. Dit geeft verwarring bij het remmen. Het kan tevens slijtage veroorzaken die het remvermogen aantasten.

Een derde categorie zijn de softwarefouten in de besturingssystemen die kunnen leiden tot onbedoelde acceleratie of andere gevaarlijke situaties. Of de artificiële intelligentie waarvan de wagen gebruik maakt is onvoldoende getraind om bepaalde situaties te herkennen als gevaarlijk.

Eigen aan elektrische wagens zijn problemen met de oplaadapparatuur zoals defecte oplaadkabels of -stations. Deze kunnen aanleiding geven tot supergevaarlijke situaties.

Tenslotte zijn er problemen met de aandrijflijn gekend: die is complexer dan die van een auto op fossiele brandstof.

Wat zijn de belangrijkste technische oorzaken van auto-ongelukken met hybride auto’s

Hybride auto’s hebben van beide kanten oorzaken. Ik vond geen gegevens terug van ‘hybride oorzaken’, namelijk hoe de klassieke techniek inspeelde op de elektrische techniek of vice versa om zo een oorzaak te zijn van een ongeval.

Wat zijn de belangrijkste omgevingsfactoren die aanleiding geven tot auto-ongelukken?

Factoren met betrekking tot de weg:

Een belangrijk gegeven is dat er ook slecht wegontwerp bestaat. Dit omvat smalle wegen, smalle en slechte bochten, slecht wegdek, onvoldoende verlichting en ontbrekende verkeersborden, ontbrekende bermen en gevaarlijke kruisingen. Daarbij aanvullend is slecht wegonderhoud een factor waardoor er gaten in de weg ontstaan. Bij niet strooien kan er gladheid door ijs of sneeuw. Door slecht wegontwerp of -onderhoud kan bij regen en sneeuw of mist slecht zicht ontstaan.

Bij onderhoud aan de wegen kunnen bij wegwerkzaamheden verkeersomleidingen, smalle rijstroken en onverwachte obstakels verwarrend werken en kunnen er gevaarlijke situaties ontstaan.

Andere Omgevingsfactoren

Het tijdstip van de dag is een risicofactor omdat tijdens de spitsuren meer mensen rondrijden, dus de kans verhoogt. De locatie is van belang omdat er op het platteland minder auto’s rijden dan in de grootstedelijke gebieden en op autostrades. Dieren op de weg, zoals herten of honden, kunnen er plots zijn, met alle gevolgen van dien. Naast dieren kunnen er ook andere obstakels op de weg zijn zoals vuilnis, vallende takken of bomen, palen of rotsblokken.

Verkeersomstandigheden door derden:

Druk verkeer door de vele andere chauffeurs die op de baan zijn; Niet alleen jijzelf maar ook anderen kunnen te hard rijden; Ook anderen kunnen agressief rijgedrag vertonen op de manieren hierboven vermeld; Je kan te maken krijgen met iemand die rijdt onder invloed, zij het alcohol, drugs of medicijnen, of iemand die oververmoeid is, of iemand die afgeleid wordt tijdens het rijden veroorzaakt een ongeval waarin hij/zij jou betrekt.

Wat zijn de belangrijkste natuurlijke factoren die aanleiding geven tot auto-ongelukken?

Natuurlijke factoren:

Natuurlijke factoren zoals natte wegen, sneeuw en ijs, mistzijn goed gekend omdat ze slipgevaar en verslechterd zicht met zich meebrengen. Ook belangrijk is harde wind omdat het wagens van de weg kan afblazen. Dit probleem is groter naarmate het voertuig hoger is.

Topografie:

De natuur heeft de mens er soms toe gebracht om smalle wegen aan te leggen. Die bieden weinig manoeuvreerruimte. Maar afhankelijk van de locatie was men genoodzaakt om ook bochtige wegen aan te leggen. Dit verhoogde het risico op van de weg raken door bijvoorbeeld een onaangepaste snelheid. Bij heuvelachtig terrein heeft men bijvoorbeeld bergaf kans op remverlies.

Hoe kunnen we vertrekkende van deze gekende oorzaken komen naar een veiliger transport?

Om te komen tot een veiliger transport, kunnen we op basis van de gekende oorzaken van auto-ongelukken verschillende maatregelen nemen

Verkeersinfrastructuur verbeteren:

Hiertoe is het evident om te investeren in betere wegen en om veiligere kruispunten ontwerpen. Wat ook nuttig kan zijn is de verlichting verbeteren door bijvoorbeeld het gebruik van betere verlichtingstechnologie.

In bepaalde gebieden moet men verder gaan door bescherming in te bouwen tegen aardbevingen, overstromingen of bosbranden, afhankelijk van de locatie.

Voertuigtechnologieën ontwikkelen:

De innovatie van veiligheid in het verkeer kan in grote mate gerealiseerd worden door auto’s uit te rusten met geavanceerde automatische veiligheidssystemen. Dit omvat systemen voor automatisch remmen, rijstrookbewaking en dodehoekbewaking. Uitdagingen zijn er op vlak van remsystemen en banden met meer grip op de weg.

Zelfrijdende auto’s kunnen menselijke fouten wegwerken, zoals een glas teveel op hebben.

Door connected car-technologie en intelligente transportsystemen kunnen kennissen in groep hun voertuigen met elkaar, of met toegankelijke derden en met weginfrastructuur verbinden, waardoor informatie over verkeersomstandigheden en verkeersstromen proactief kan worden gedeeld.

Politiediensten kunnen drones inzetten voor verkeersbewaking, het detecteren van obstakels en het verwittigen en gidsen van hulpdiensten.

Met dashcams kunnen beelden vastgelegd worden van ongevallen, wat interessant is voor kennis over het verkeer, en in geval van gerechtelijke interventies.

Innovatieve artificieel intelligente systemen kunnen obstakels op de weg herkennen en bestuurders waarschuwen.

Menselijk gedrag beïnvloeden:

Curatief kunnen intensievere controles op alcohol- en drugsgebruik en op het bezit van een rijbewijs in het verkeer hun werk doen. Hierbij kunnen meer controles en strengere straffen enig effect hebben. Bijv. met gevangenisstraffen, vernietiging van het voertuig, verplicht opnieuw een rijopleiding volgen enz.

Preventief kan men rijopleidingen verbeteren door defensief rijden en het omgaan met moeilijke weersomstandigheden in het curriculum op te nemen. Maar ook verkeerslessen (dus niet alleen bij rijopleidingen) op scholen en voor volwassenen kunnen mensen bewuster maken van de gevaren op de weg en hen leren hoe ze veilig kunnen rijden. Daartoe moet de informatiedoorstroming voldoende frequent en actief gebeuren t.a.v. elke burger.

Natuurlijke factoren in kaart brengen:

Blijvende innovatie op vlak van weersvoorspellingen kan helpen om bestuurders te waarschuwen. Ook algemeen onderhoud van wegen en bomen langs wegen is een punt van verbetering.

Conclusie

Het is belangrijk om te onthouden dat auto-ongelukken vaak het gevolg zijn van een combinatie van factoren. Deze factoren hebben categorieën als menselijk gedrag, technologie, topologische omstandigheden, weersomstandigheden, rijopleiding…

Veelal zijn maatregelen om het verkeer te beveiligen gericht op de doelmatigheid tegenover een type gevaar. Het is moeilijk te stellen waar de ondergrens ligt per type ongeluk en per type oorzaak. Mogelijks is er het meeste winst te boeken door te werken op het menselijk gedrag. Men moet leren aandacht geven aan alle interne en externe omstandigheden. Dat is een hele opdracht voor elke mens. Het is echter niet simpel, laat staan mogelijk, om dit in een opleiding te voorzien. Men kan het hoogstens vermelden.