Home - Emannuel's gedachten

Auteur: Manu Steens In deze bijdrage geef ik mijn eigen mening, niet die van enige organisatie. InhoudContextDe private sfeer is gemakkelijker om te pratenDe wet als oplossing?De waarde van een 'stam'Een dosis gelukConclusie Context Corona heeft lang het nieuws zwaar gedomineerd, maar nu is het er weer helemaal: racisme. De situatie in de USA met de dood van George Floyd haalt het oeroude probleem van racisme weer helemaal naar boven. In dit geval ontwikkelde de individuelee situatie zich tot een nationaal probleem waarop zelfs hooggeplaatste functionarissen, zoals de president, geen goede reactie lijken te hebben. Intussen waren er ook rellen in de EU. Frankrijk haalde herinneringen boven aan een vroegere situatie. Maar ook in de persoonlijke sfeer van vele immigranten, op individueel niveau, worden mensen geconfronteerd met racisme op allerlei niveaus zoals fysieke en verbale pesterijen. De vraag die zich stelt is dan, hoe groot is het risico. De private sfeer is gemakkelijker om te praten Wanneer het onderwerp aangehaald wordt in de privésfeer, kan er in beperkte kring van vertrouwelingen door slachtoffers gemakkelijker over gepraat worden. Die getuigenissen kunnen heel uitvoerig zijn. Die gesprekken zijn nodig om de situatie goed te kennen, om het risico in te schatten. De vraag is dan in eerste plaats, hoe schat je zo’n risico in? Een mogelijke manier om gevoel te krijgen voor het mogelijke risico is de mogelijke impact inschatten wanneer het zich realiseert. Een maat voor zo’n systeemrisico is, kort door de bocht, de “gap” tussen de noden en de mogelijk geleverde antwoorden van het systeem. In dit geval de noden van de migranten die hier racisme ervaren, en de oplossingen die de maatschappij aanlevert voor deze noden. Als de “gap” groot is, is de potentiële impact bij een ongeluk zeer groot. Een gemakkelijker voorbeeld, van een totaal ander soort risico is de elektriciteitsvoorziening in de USA. De vraagzijde is zeer complex geworden, met allerlei (types van) afnemers, kleine en grote, terwijl de aanbodzijde aanlevert met een eenvoudige en verouderde technische infrastructuur. Als er dus iets gebeurt met de elektriciteit in de USA dat ernstig is, zal de impact gigantisch zijn. De oplossing voor dergelijke asymmetrische risico’s is dat de “gap” tussen de vraagzijde en de aanbodzijde verkleint of verdwijnt. Dezelfde redenering moeten we dus kunnen maken voor racisme, hopen we. Dat racisme een groot probleem is, is dus duidelijk de laatste dagen. En blijkbaar is op vele plaatsen in de wereld het laagje vernis van beschaafd gedrag over een ruwe ondergrond flinterdun, en durft afbladderen. De wet als oplossing? Maar racisme is illegaal gemaakt. Dat was een van de oplossingen van het systeem. Is dat een oplossing voor de verbale pesterijen die een mens mentaal kunnen ruïneren? Verplaats je naar de actoren in de situatie: persoon x wil persoon y wegpesten. Persoon y doet beroep op de wetgeving en klaagt persoon x aan. Persoon x graaft zich in de mentale loopgrachten in, waar hij/zij zich veiliger acht. De zaak komt voor het gerecht, en veroorzaakt verdere polarisatie van personen x en y en hun achterban. Resultaat: de situatie is alleen goed geweest voor de advocaten. Kan je het als migrant dan ook anders aanpakken? Zijn “andere maatregelen” mogelijk om het in risicomanagement termen te zeggen. Beeld je in: je bent een migrant in een land, je werkt, wil je integreren, en je wordt geconfronteerd met dit soort situaties. Het probleem blijkt gigantisch te zijn, zo blijkt uit de wereld. Om een goede oplossing te vinden, moet de oplossing dus iets anders zijn dan iets wat verdere polarisering op gang brengt. Maar wat is de situatie van de migrant eigenlijk? Daar komt het begrip “tribes” of “stammen” achter de hoek kijken. Mensen hebben een cortex die hardwired is voor een “inner tribe” van zo’n 150 mensen. Dat zijn mensen die je kent, die u kennen, waar je voor stopt om een praatje te maken op straat. De waarde van een 'stam' Wanneer een migrant naar hier komt, laat hij/zij een “tribe” achter en is hij in eerste aanleg hier geïsoleerd. Het ligt in de menselijke natuur om een “tribe” te vormen. Dat kost tijd, en daardoor is een migrant ook kwetsbaarder dan een “local”. Hoe is een “tribe” een oplossing? Een “tribe” kan een oplossing zijn voor de psychologische weerstand van de migrant. Daarmee weten we dus ineens ook dat het slechts een gedeeltelijke oplossing zal zijn. Hij/zij laat een “tribe” achter en dat is een ernstige prijs die hij/zij betaalt. Zeker als je weet dat enig psychologisch welbevinden van de mens voortkomt uit het geliefd zijn in juist die “tribe”. De migrant maakt dus best een nieuwe “tribe” aan op een selectieve manier, door mensen uit te kiezen die ook voor hem/haar kiezen. Dat heet reciprociteit. Een tweede psychologische versterkende factor is deze techniek van “tribes” bij besef in te schakelen. Dat kan, door de pestkoppen te zien als van een “andere tribe”. Zij horen er dus eigenlijk zelf niet bij. Want tribes kunnen concurrentieel zijn, wanneer er terrein te verdelen valt. Dat kan gaan over de meest vruchtbare gronden, maar ook over meer/minder slaagkansen voor examens bijvoorbeeld. Want de resultaten en slaagkansen van examens zijn statistich normaal verdeeld en beïnvloedbaar. Een dosis geluk Er zijn enkele kenmerken van deze oplossing: het is op individueel vlak een oplossing en niet op politiek niveau, die tijd vergt om te implementeren, en die nood heeft aan een dosis geluk met het ontmoeten van de geschikte mensen voor de “tribe”, mensen van goede wil met een impliciet uitgestoken hand. Deze nieuwe stam is best multicultureel. En een ijzeren wil van de migrant om zich niet te isoleren noch zich blijvend terug te trekken in klachten. Conclusie Of de “gap” dan verder kan verkleind worden met een politieke “push”, “pull” of welk soort maatregel dan ook, is hier niet besproken. Een oplossing daarvoor vinden, die gebruik maakt van beide types maatregelen op het juiste moment, is het werk van de overheden overal ter wereld. Daarvoor is het nudgen van gedrag op grote schaal nodig. Dat is wel en niet op individueel niveau, en voor meer types racismerisico’s. Dat het tijd is blijkt uit het nieuws. Dat het ook kan lijkt het nieuws op te wijzen, wanneer een politieagent knielt samen met betogers, betogers een verdwaalde politieman beschermen en hem bij zijn eenheid brengen, soldaten de macarena dansen samen met betogers... Er is hoop want er zijn mensen van hele goede wil. Maar het risico is groot.

Recent Posts