Creatief na de crisis

– nieuwe ideeën van acht topeconomen

Estimated reading time: 5 minuten

Auteur: Hans Wansink

In het voorwoord van het boek “Creatief na de crisis” stelt Monika Sie Dhian Ho zich enkele vragen van bij het begin: “Welke samenleving streven we eigenlijk na? Welke economische orde en overheid horen daarbij en welk beleid voert ons in die richting?” Er zijn namelijk randvoorwaarden die gesteld worden door het verleden waar we niet onderuit kunnen: de werkloosheid ging omhoog, financiële crisis in 2008, bestaansonzekerheid, ongelijkheid…

De auteur vertelt in zijn boekje het verhaal van acht economen. Acht visies, die een hele tijd zullen meegaan. Ik geef een greep uit hun visies:

• Thomas Piketty heeft de eer om een zeer belangrijke vondst te hebben gedaan : de beste indicator van het relatieve gewicht van kapitaal in een land is de verhouding tussen het totaal aan kapitaal en het nationaal inkomen (zowel uit arbeid als uit kapitaal. Hij pleit voor de instelling van een Europees begrotingsparlement dat bepaalt hoe snel schulden moeten worden afbetaald, en hoeveel belastingen moeten worden geheven. Voor de Eurolanden zit er volgens hem niets anders dan gezamenlijke staatsschulden ook gezamenlijk te saneren.
• Martin Wolf, de invloedrijkste financiële joernalist ter wereld, stelt dat de economische schade groter was dan die van een wereldoorlog. Hij stelt dat de financiële elite haar krediet verloor door haar wangedrag, maar ook doordat ze moest gered worden door de overheden.
• Tyer Cowen stelt dat de tijd dat je goed zat als inwoner van Nederland of Frankrijk voorbij zijn. Hij stelt dat er in de creatieve sector nog goede banen zitten, terwijl het in de dienstensector niet steeds even goed is om een job te hebben. Maar als je als immigrant uit Mexico komt en gaat werken in de USA in de dienstensector, heb je wél een goed leven. Mexicanen zijn voor de USA een zegen eerder dan een vloek volgens hem. Volgens hem moet je echt slim zijn om de fantastische kansen te pakken die er zijn, want ze zijn er. Volgens hem zit het probleem van ongelijkheid binnen elk land op zich, maar is de wereld als geheel steeds gelijker aan het worden.
• Chrystia Freeland ziet als opgaven het vasthouden van de welvaart en tegelijkertijd de wereldeconomie doen groeien. O.a. dat vraagt om een slimme overheid. Ze vraagt zich af waar de politici blijven met een visie op de uitdagingen van nu: economische stagnatie en toenemende ongelijkheid. De ambachten van de toekomst zijn banen die je niet met machines kan doen.
• Ha-Joon Chang stelt dat mensen te terughoudend zijn als het over economie gaat. Bedrijven zouden meer moeten investeren in de toekomst ipv te snijden in de kosten. Volgens hem ligt het experiment met de vrije markt aan de basis van de zeer grote ongelijkheid in veel economieën. Er is nood volgens hem aan het opdrijven van de productiviteit op lange termijn. Daardoor kan de staatsschuld op termijn sneller teruggebracht worden dan door te bezuinigen. Op de vraag van de houdbaarheid van de eurozone antwoordt hij o.a. dat het geen probleem zou zijn mocht het beperkt zijn geweest tot een klein aantal landen zoals Nederland, Duitsland, Finland, Oostenrijk, en Frankrijk.
• Megan McArdle spreekt over “huizengokkers als oorzaak van de crisis van 2008”. Ze vindt dat de Amerikaanse overheid een voorbeeld kan nemen aan de aanpak van Denemarken, waar vrij royale uitkeringen gekoppeld zijn aan een extreem agressief programma van omscholing. Daardoor houden ze daar de “mensen in beweging”, wat een taak van de overheid is. Toch zullen de mensen het vooral zelf moeten doen.
• Hans-Werner Sinn schrijft dat Griekenland op Euroverlof moet. Hij pleit voor een herinvoeren van de Griekse munt met daaraan gekoppelde devaluatie waardoor het land zich uit het slop kan trekken. Anders blijven ze kampen met massale werkloosheid, dat een voedingsbodem is voor populistische anti-Europese partijen. Tevens is hij tegen een minimumloon in een situatie van massale immigratie. Het risico daarbij is immers dat daardoor veel immigranten onmiddellijk werkloos zijn na het binnenkomen.
• Europa, en in mindere mate Amerika en Canada, zien hun voorsprong omgebogen in achterstand. Dit kan door het Westen niet worden gestuit. Daarom is Europa steeds meer gebaat bij resilience. Verder zal iedereen die niet mee kan aan de ratrace naar de top, het maken van carrière moeten afzweren, en moeten leren ‘leven in de breedte’ (Naar Albert Egberts, de antiheld uit “De Tandeloze Tijd”).
• Mariana Mazzucato heeft het o.a. over groene investeringen, over Apple die steeds minder investeert in R&D maar die miljardenwinsten incasseert maar naar haar inzichten te weinig belastingen betaalt. Dat steeds meer de overheid moet investeren in R&D, zoals ze deed bij touch screens, transitors, en een hoop onderdelen waarmee iPod’s, iPad’s en iPhones gemaakt worden e.d.m. Het gaat volgens haar bij o.a. groene groei om het ombuigen van patronen van productie en consumptie, energiebesparing, het verveelvoudigen van de productiviteit van hulpbronnen, het scheppen van nieuwe markten voor bijzondere materialen, over hernieuwbare energie, duurzaamheid van producten, meer persoonlijke dienstverlening,…

Vond u deze boekbespreking waardevol? Ontdek dan ook deze gerelateerde artikels voor meer inspiratie en inzichten: