Zijn zeewierfarms op oceanen een oplossing voor het klimaat?

Auteur: Manu Steens

In deze bijdrage geef ik mijn eigen mening, niet die van enige organisatie.

In het vorige artikel schreef ik een wild idee neer over zeewier kweken in oceanen als oplossing voor het klimaat.

Inhoud

Context
Laten we hier eens focussen op een SWOT.
Hiermee is het antwoord nog niet gegeven, of zeewier farms op oceanen realistisch zijn.
Meer informatie vindt de geïnteresseerde lezer hier:

Context

De eigenlijke oorsprong van het idee was dat ik zeewier in Antwerpen in een winkel had zien liggen in hun gamma en het feit dat ik het boek van Bill Gates had gelezen, waar ik mijn bedenkingen had bij zijn idee om met technische oplossingen CO2 af te vangen uit de atmosfeer. Een basiscursus chemie deed de rest. Maar ook de vraag of Business Continuity Management de wereld zou kunnen redden van het klimaatprobleem. Daarbij kwam snel het vermoeden dat er pas werk zal van gemaakt worden als er een massa geld mee te verdienen valt. En daarvoor moeten industrieën gecreëerd worden. Eventueel met creatieve destructie.

Vandaag echter las ik enkele artikels over zeewier, en oh wonder, de wereld heeft niet stil gestaan. Er blijkt al heel wat met zeewier gedaan te worden. Ook in België stond de tijd niet stil. Er bestaan reeds technieken, er bestaat reeds veel kennis over en ervaring met zeewier kweken, zij het in een fase die op kleine schaal is ten opzichte van wat ik nodig acht. Maar het geeft moed. Mijn eerste idee wordt alvast niet tegengesproken. Mijn idee is anders: laten we dat dus op de oceanen doen, op ethisch verantwoorde plaatsen wel natuurlijk. Nog steeds de wilde droom dus.

Stel dat iemand er een project over wil opstellen, wat moet die dan weten, en waar kan die zich informeren? Zo wordt er bijvoorbeeld nu over gesproken om grote kweekbassins met zeewier op het land te exploiteren.

Dingen die gekend moeten zijn, zijn de sterktes, zwaktes, opportuniteiten en bedreigingen voor en van de wereld, die uit ieder van ons bestaat, maar ook uit het milieu.

Laten we hier eens focussen op een SWOT.

Wat zijn enkele opportuniteiten?

Voedsel

Een meer dan exponentiële toename en sprong in de voedselproductie, die nodig zal zijn om de vele miljarden mensen te blijven voeden. Honger in de wereld lenigen. In sommige landen ter wereld leven populaties die weinig of geen vlees (kunnen) eten. Daarbij denk ik aan boeddhisten in India, maar ook in Aziatische landen, waar momenteel vaak rijst een hoofdbestanddeel van de voeding is, die voor grote delen van de populatie de voeding vrij eenzijdig maakt. De voordelen van deze extra voedselbron is een argument om het op grote schaal toe te passen.
Naast plantaardige voeding, kan er ook gecombineerd worden met het kweken van schelpdieren.
Diervoeding en visvoeding, waardoor de vleesproductie niet in het gedrang hoeft te komen, maar ook het visbestand in de oceanen kan aangroeien.
Overproductie is nagenoeg onmogelijk, en zelfs welkom, indien goed aangepakt.
Een klimaat neutrale manier om brandstof te maken, iets waaraan in de brandstofsector reeds gewerkt wordt. Dit levert een mogelijkheid tot creatieve destructie. In deze sector kan veel geld verdiend worden, en dat is een argument om deze techniek op grote schaal te ontplooien.
De ongelofelijke massa aan fosfaten en andere meststoffen die jaarlijks afvloeien naar de zeeën, opvangen, waardoor meststoffen niet nodig zouden kunnen zijn. Wat ook weer goed is voor het visbestand. Dit levert een mogelijkheid tot creatieve destructie.
Afhankelijk van de kenmerken van de gebruikte zeewieren kan er meststoffen geproduceerd worden voor de agrarische sector op het land, omdat er een cyclus ontstaat van de verloren fosfaten en andere kunstmeststoffen die cyclisch beschikbaar worden.
Wetenschappelijke uitdagingen voor en plezier met de ontwikkeling van
- logistiek op oceanen en op het land
- zeewier-farms op grote schaal als een soort drijvende eilanden alsook
- zeewier verwerkende technieken die direct na het oogsten moeten gebeuren. Zeewier bewaart namelijk niet zo goed. Dit gaat gepaard met ontwikkelingen in machinebouw in combinatie met scheepsbouw

Politiek, financieel, operationeel…

Politieke versterking van de landen van de OESO, maar ook politiek instabiele landen kunnen er baat bij hebben, zoals sommige Afrikaanse landen, waar de zeeën leeggevist zijn, maar het water verder alleen voor piraterij gebruikt wordt.
Landen die vroegtijdig inzetten op deze toepassingen, zullen er snel financieel goed bij varen.
Vermits de klimaataanpak zeer snel moet gebeuren, moeten deze drijvende zeewierbedrijven en alle sectoren errond, alles op alles zetten om deze technologieën uit te werken. Dit levert werk op in
diverse sectoren naast het wetenschappelijke onderzoek: er komt jobcreatie met betrekking tot
- Het exploiteren van de farms
- De logistiek op zee en op land
- De scheepvaart: varende voedselfabrieken die voeding produceren hebben handen nodig
- De handel van afgewerkte en deels afgewerkte producten
- De rechtspraak over internationale disputen
- Het creëren van wetgeving over het exploiteren van de zeeën
- Technieken: gespecialiseerde arbeid voor scheepsbouw, machinebouw, maar ook voor het bouwen van drijvende farms die stormbestendig moeten zijn.
Als bonus krijgen we bovendien een zuurstofrijkere atmosfeer: de ongelofelijke hoeveelheid CO2 in de zeeën opvangen en binden, waardoor de zeeën CO2 vangen uit de atmosfeer, en zelfs een deel O2 kunnen weergeven. (Dit omgekeerd aan wat er nu gebeurt.) Het klimaatvoordeeldankzij deze extra O2-bron is een argument om het op grote schaal toe te passen.
Als tweede bonus zal door te kweken op grote schaal, de prijs van de eindproducten zeer laag zijn, terwijl een grote omzet zeer grote winsten kan garanderen.

Tot daar een aantal opportuniteiten die ik kan bedenken.

Wat zijn nu mogelijke bedreigingen?

Zeeën en oceanen zijn een vijandige, vaak nog ongekende omgeving. Er zijn gigantische stormen. Dat bemoeilijkt het werken in de logistieke keten, de ontwikkeling en de exploitatie en het bewonen van zeewierfarms. Want om de stormen door te komen moeten de zee farms flexibel zijn om mee te kunnen geven aan de deiningen, maar starre delen bevatten voor “kajuiten”. Ten behoeve van de
bemanning is ook stabiliteit van de zee farms nodig, zodat de bemanning niet doodziek wordt. Of om hen te kunnen afzetten en oppikken.
Orkaangebieden zullen moeten gemeden worden. .Mogelijks moeten dergelijke eilanden kunnen duiken als een duikboot.
De veilige, ondiepe, gekende kustlijnen zullen wellicht eerst geopperd worden om deze soorten farms in te zetten. Dat zal echter te kleinschalig zijn.
Er zullen naar mijn buikgevoel zoveel farms nodig zijn op de oceanen dat ze een hinder kunnen betekenen voor de internationale scheepvaart, maar ook voor de plezierscheepvaart met privé
jachten.
De scheepvaart moet de zee farms tijdig kunnen herkennen en ontwijken.
De zee farms zullen bij alle spelers gekend moeten kunnen zijn, waar ze zich bevinden, wie de eigenaars zijn en wie er wanneer op aanwezig is. Dit onder andere om juridische of politieke disputen te voorkomen of te beslechten.
Mogelijke impliciete politieke en militaire belangen van de eigenaars van deze voedselproductie ten opzichte van elkaar indien er “grootmachten” in deze productie ontstaan.
Kwetsbare plaatsen op de oceanen met grote biodiversiteit moeten gerespecteerd worden.

Enkele mogelijke sterktes van “onze” wereld.

Er is reeds ervaring op kleinere schaal met het kweken van zeewier.
Zeewier groeit zeer snel aan.
De polytechnisch ingenieurs, machinebouw ingenieurs, scheepvaart ingenieurs e.a. kunnen hun kennis samenbrengen om een design te ontwikkelen van een prototype van een zee farm. Dr
Brian von Hertzen van “the Climate Foundation” heeft hierrond reeds ideeën uitgewerkt. Enkele vereiste specificaties van zo’n zee farm zijn:
- Het moet quasi onzinkbaar zijn maar moet misschien kunnen duiken om zwaar weer te kunnen ontlopen.
- Voldoende flexibel zijn
- Vlotte bemanning kunnen laten aan- en afmonsteren
Er bestaat reeds enige kennis en praktijk hoe zeewier aan te wenden
- in de energiesector (dit is een mogelijke bron voor creatieve destructie) (biodiesel en brandbare gassen)
- in de voedingssector
Er ontstaat meer awareness over het klimaat, en de hoogdringendheid wordt langzaam maar zeker beter aangevoeld.
Stemmen gaan om verschillende redenen op om zeewier massaal te gaan exploiteren.
Als de mens iets wil realiseren, lukt dat meestal, is mijn ervaring.
Politiek kan via taks- en andere voordelen voor investeerders zeer sterk “nudgen” om investeerders over de schreef te halen. Zowel bij de investeringen als bij de opbrengsten.
Er kan, mits de juiste investeringen, parallel gewerkt worden aan kennis en kunde om zeewier te kweken onder verschillende omstandigheden: langs de kustlijnen, op de wijde oceanen.
Het OECD kan een prominente rol spelen vanuit diens internationale rol.
Politieke stabiliteit in de wereld zou kunnen toenemen, doordat er minder afhankelijkheid kan komen van fossiele brandstoffen.
Het ontbreken van internationaal afgestemde regels om zeewier farms op te zetten in internationale waters, betekent eerder een gemak dan een ongemak voor ondernemers.

Enkele mogelijke zwaktes van “onze” wereld.

Er is een mindshift nodig om zeewier op grote schaal als groente te gebruiken. Dat heeft tijd nodig, die is er maar weinig, dus moeten er “en masse” andere afgeleide producten gecreëerd worden.
De meteo op zee zal misschien beter gekend moeten zijn.
Potentiële politieke onwil om samen te werken op internationaal niveau.
Mogelijke desinteresse van de economische wereld om te investeren in de ontwikkeling van de nodige technieken of niet overtuigd zijn in de mogelijkheden.
De nodige som aan durfkapitaal zal gigantisch zijn.
Teveel politiekers die nog niet geloven in het klimaatprobleem, hebben te weinig wil en prioriteit hiervoor en te veel invloed.
De wetenschap maakt zich niet op overtuigende wijze duidelijk over de toestand van het klimaat en de oorzaken ervan: er is teveel interne onenigheid.
Er is nog te weinig samenwerking van de nodige kennisdomeinen (technische, economische, politieke) onderling om zo’n projecten te laten lukken op korte termijn.
Er ontbreken internationale regels en wetten om deze soorten van zeewierkwekerijen of zee farms te kunnen exploiteren zonder politieke verwikkelingen. Bijvoorbeeld wat als een farm de territoriale wateren binnendrijft van politiek onstabiel land.
De technieken die ontwikkeld moeten worden, bestaan maar ten dele. Het kost tijd wil men deze zaken op een normaal ritme ontwikkelen. En de tijd raakt op. Om het sneller te laten gaan, moeten de politiek en de wereldeconomie de zaak ernstig nemen, en bereid zijn om er geld in te pompen op hoog ritme, en met prioriteit. Hierbij kan de politiek een financieel of ander zetje geven naar de potentiële investeerders.
Politiek of monetair instabiele landen zullen minimaal profijt kunnen halen uit deze verwezenlijkingen, tenzij er met behulp van internationale politiek gezorgd wordt voor inzicht in de voordelen om hieraan alvast politiek mee te werken.
Ontbinding van dood zeewier kan zuurstof verbruiken. Er moet dus ook regelmatig geoogst en verwerkt worden.

Hiermee is het antwoord nog niet gegeven, of zeewier farms op oceanen realistisch zijn.

Om dat te kunnen zouden de sterktes en zwaktes moeten gekoppeld worden aan de opportuniteiten en bedreigingen in een confrontatiematrix die daarbij projecten en activiteiten definieert voor elke factor van een SWOT, waarvoor deze lijst hierboven een eerste insteek kan zijn. Daaruit blijkt reeds dat technische problemen niet de enige zijn.

Daartoe, om een antwoord te geven op de vraag naar realisme van en een visie te ontwikkelen over de haalbaarheid van een dergelijk idee, moet er over verschillende wetenschapsdomeinen en industriële sectoren en de politieke wereld heen samengewerkt worden. Een eerste idee daarvoor is een organisatienetwerk van meerdere communities of practice op elk knooppunt van het netwerk. Die kunnen dan activiteiten, samenwerkingsverbanden enz. organiseren om haalbare projecten te definiëren voor die confrontatiematrix, eens deze is opgesteld. Als dat lukt, kan men aantonen of het idee haalbaar is. Daarna moet het superproject van start gaan, op alle fronten tegelijk om tijd te winnen en met een grote reclamecampagne voor ondernemers. Maar dat zijn allemaal weer andere ideeën.