Wat zijn verschillende soorten oorlog ? Tien voorbeelden.

Er zijn verschillende soorten oorlog. Daarom wordt er ook op verschillende manieren gebruik van gemaakt. De meest bekende vorm van oorlog in de geschiedenis is deze van het ‘conventionele oorlogvoering’ waarbij de politiek de onderhandelingen-handdoek in de ring gooit en het woord geven en de daden overlaten aan de militairen.

In deze bijdrage schrijf ik mijn eigen mening, niet die van enige organisatie.

Welke soorten oorlog bestaan er zoal? Een niet-limitatieve lijst.

Er bestaan vele soorten oorlog. Die kunnen zowel conventioneel militair als niet-militair zijn.

Voorbeelden zijn:

• De conventionele militaire oorlog
• Psychologische oorlogsvoering
• Terreurdaden
• Guerrillaoorlog
• Handelsoorlog
• Cyberoorlog
• Informatie-oorlog
• Klimaatoorlog
• Burgeroorlog
• Hybride oorlog

Deze kunnen terzelfdertijd opgezet worden. Ik bespreek kort elk van deze.

Bespreking van de verschillende types oorlog.

De meeste mensen kennen het begrip ‘oorlog’, maar niet de vele varianten daarop. Bij het begrip ‘oorlog’ komt het beeld van gevechtsvliegtuigen, oorlogsbodems en kanonnen voor de geest. En eindeloze rijen gekwetsten en gesneuvelden. Vaak is dat zo. Soms is het anders. Ik bespreek hier tien voorbeelden van soorten van oorlogen.

De conventionele militaire oorlog

Hierbinnen bestaan verschillende vormen: de blitzkrieg, de stellingenoorlog, de vernietigingsoorlog, de nucleaire oorlog en speciale militaire operaties. Veelal worden deze vormen samen ingezet om de strijd te beslechten.

Blitzkrieg

‘Blitzkrieg’ is een strategie van oorlog voeren uit de Tweede Wereldoorlog. Het bestaat uit snelle en gecoördineerde aanvallen met behulp van mobiele legereenheden. Het zorgde voor de snelle veroveringen door Duitsland. De strategie was er een van geconcentreerde aanvallen op zwakke plekken in de vijandelijke linies, waardoor de verdediging werd verbroken. De mobiele troepen die snel diep in vijandelijk gebied doordrongen hadden zo de kans tot omcirkeling van vijandelijke troepen.

Stellingenoorlog

Bij een stellingenoorlog graven beide zijden zich in loopgraven in. Hierbij boekt men weinig tot geen significante vooruitgang noch terreinverlies. Hierbij treden hoge aantallen slachtoffers op. Dit zowel door de militaire activiteiten als door ziekten en uitputting. Een van de meest bekende voorbeelden van een stellingenoorlog is die dat plaatsvond tijdens de Eerste Wereldoorlog in ‘Flanders Fields’.

Vernietigingsoorlog

Deze term werd tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikt om een totale oorlog aan te duiden. Het is gericht op de volledige vernietiging van de vijand, zowel qua strijdkrachten als diens samenleving.

Deze term verwijst naar de strategische doctrine van de Nazi-Duitse krijgsmacht onder leiding van Adolf Hitler. Het idee was om ook de anderen hun infrastructuur en economie volledig te vernietigen of onderwerpen. Dit gebeurde volledig compromisloos. Daarbij hoorde het veranderen van de maatschappelijke structuren. Deze strategie is meedogenloos en nietsontziend. Het bracht steeds enorm veel menselijke leed.

Nucleaire oorlog

Bij een nucleaire oorlog worden kernwapens gebruikt om vijandelijke doelen te vernietigen. Het resulteerde in Japan in 1945 in enorme verwoesting, ontelbare doden en langdurige gevolgen voor mens en milieu. Daarmee was de tweede wereldoorlog de eerste nucleaire oorlog.

Er zijn hier twee fundamenteel verschillende categorieën van wapens in het spel: atoombommen (gebaseerd op kernsplijting) en waterstofbommen (gebaseerd op kernfusie).

Een nucleaire oorlog wordt als catastrofaal beschouwd. Het beroemde werk ‘On Thermonuclear War’ van Herman Kahn wordt als het standaardwerk beschouwd dat de gevolgen van een nucleaire oorlog schetst. Dit boek wordt beschouwd als de belangrijkste verwittiging tegen een nucleaire oorlog. In het boek komt de grote potentiële schade aan de gezondheid van overlevenden en de omgeving, met langetermijneffecten zoals stralingsziekte, genetische mutaties, kanker en andere ernstige gezondheidsproblemen aan bod.

Speciale militaire operatie

Het voeren van een speciale militaire operatie (SMO) behelst een breed scala aan militaire activiteiten. Het gaat erom specifieke, vaak geheime of gevoelige doelstellingen te bereiken. Deze doelstellingen kunnen zijn: inlichtingen verzamelen, contraterreuractiviteiten uitvoeren, gijzelaars bevrijden, sabotage plegen, maar ook precisieaanvallen of speciale missies achter vijandelijke linies uitvoeren.

SMO’s worden uitgevoerd door speciale eenheden die zijn getraind in geavanceerde gevechtstechnieken. Doorgaans is er geheimhouding. Het type conflict waarin ze ingezet worden kan variëren. De uit te voeren taken bij een SMO vallen veelal buiten de reikwijdte van conventionele strijdkrachten.

Psychologische oorlogsvoering

Het handelt over het beïnvloeden van de tegenstander, hem te manipuleren of te verzwakken zonder direct geweld te gebruiken. Het beïnvloedt de mentale toestand, perceptie, emoties, motivatie en gedrag van tegenstanders, burgers of groepen om een strategisch (vaak militair) voordeel te behalen.

Een paar tactieken van psychologische oorlogsvoering zijn: propaganda, psychologische operaties (PSYOPS), demoralisatie, en dehumanisatie.

Het doel van psychologische oorlogsvoering is vaak om de waarneming van de vijand te veranderen en om uiteindelijk strategische doelen te bereiken zonder daarvoor grote militaire inspanningen te moeten leveren.

Terreurdaden

Terrorisme wordt meestal beschouwd als het gebruik van geweld of intimidatie om politieke, religieuze of ideologische doelen na te streven. Het werkt door angst te zaaien en druk uit te oefenen op mensen of overheden. Enkele veelvoorkomende vormen van terrorisme zijn politiek terrorisme, religieus terrorisme, ideologisch terrorisme staatsterrorisme, cyberterrorisme en milieuterrorisme.

Het meest voorkomende type terrorisme in West-Europa is momenteel religieus-politiek terrorisme. Dit is echter regio-afhankelijk en hangt af van recente gebeurtenissen en veranderende wereldwijde dynamieken.

Guerrillaoorlog

Bij een guerrillaoorlog zal een zwakkere strijdkracht zich bezighouden met onconventionele tactieken zoals hinderlagen, hit-and-run-aanvallen en sabotage. Het doel is vaak om een asymmetrisch conflict te voeren dat de zwakkere partij in staat stelt om op lange termijn te overleven en mogelijk politieke en strategische doelen te bereiken. In de ogen van een superieure heerser wordt het snel bestempeld als een vorm van terrorisme.

Het kan plaatsvinden in verschillende contexten. Het kunnen antikoloniale bewegingen zijn, opstanden tegen autoritaire regimes, of een strijd om onafhankelijkheid of politieke verandering. Een voorbeeld van zo een guerrillaoorlog was de Vietnamoorlog (1955-1975). Het was een langdurig conflict en uiteindelijk realiseerde het de terugtrekking van Amerikaanse troepen.

Handelsoorlog

De term “handelsoorlog” wordt vaak gebruikt wanneer er sprake is van een escalatie in handelsspanningen tussen landen die aanzienlijke invloed hebben op de internationale handel. Landen concurreren dan met elkaar door middel van handelsbeperkingen, tarieven, invoerquota en economische sancties. Het is vaak als reactie op ongunstige handelspraktijken of politiek beleid van de andere partij. Het kan verschillende doelen hebben: bescherming van binnenlandse industrieën, onderhandelingstactiek, wraak of vergelding.

Handelsoorlogen hebben schadelijke gevolgen voor de wereldeconomie. Doorgaans betalen de consumenten de kosten door hogere prijzen voor geïmporteerde goederen. Daarnaast treedt verstoring van toeleveringsketens op in beide landen. Het verhoogt spanningen tussen landen.

Cyberoorlog

Cyberoorlog gebruikt digitale middelen om vijandige acties uit te voeren tegen de informatiesystemen, (kritieke) infrastructuur (zoals elektriciteitsnetwerken, watervoorzieningen, financiële systemen of communicatienetwerken) of data van een tegenstander. Het doel kan variëren van spionage, sabotage, diefstal van informatie, verstoring van diensten …

Enkele kenmerken zijn: cyberaanvallen, desinformatie en propaganda, sabotage van systemen, cyberspionage (om al dan niet militaire geheimen te achterhalen) … .

Cyberoorlogsvoering maakt gebruik van statelijke actoren (zoals overheden) en niet-statelijke actoren. Problemen om ertegenin te gaan zijn de anonimiteit, de complexe technologie en het grensoverschrijdende karakter van digitale aanvallen. Internationale samenwerking is daarin cruciaal.

Informatie-oorlog

Bij een infowar, strijden rivaliserende entiteiten om de controle over informatie, communicatiekanalen en de perceptie van de waarheid in de samenleving. Het doel is om de publieke opinie te beïnvloeden om politieke, sociale of strategische doelen te bereiken zoals de geloofwaardigheid van tegenstanders te ondermijnen.

Kenmerken zijn: desinformatie en propaganda, cyberpropaganda en manipulatie, psychologische operaties (PsyOps), informatiebeheersing. Een voorbeeld is het steeds herschrijven van de geschiedenis door de overwinnaars van oorlogen of politieke campagnes. Het kan ook door niet-statelijke actoren, zoals politieke bewegingen of terroristische groeperingen. Daarbij kan het doel het beïnvloeden van verkiezingen zijn, ook dat van een ander land. Het wordt ‘gemakkelijk gemaakt’ door de sociale media.

Klimaatoorlog

Een klimaatoorlog is een hypothetisch begrip. Het verwijst naar conflicten die optreden als gevolg van klimaatverandering. Het wordt vaak gebruikt als een waarschuwing voor potentiële conflicten die kunnen ontstaan als gevolg van de toenemende druk op hulpbronnen vanwege de klimaatverandering. Deze conflicten vloeien voort uit concurrentie om schaarse natuurlijke hulpbronnen, zoals water, landbouwgrond, voedsel, energiebronnen en andere fundamentele elementen.

Enkele aspecten zijn: concurrentie om hulpbronnen, migratie en conflicten, regionale instabiliteit en geopolitieke implicaties.

Tot nu toe zijn er enkel voorbeelden van conflicten waarbij milieu- en hulpbronnenkwesties een rol speelden, niet rechtstreeks door de klimaatveranderingen zelf. Het gaat dan om toegang tot water, landbouwgrond of andere essentiële hulpbronnen.

Burgeroorlog

Een burgeroorlog is een gewapend conflict tussen verschillende groepen. Het betreft strijd tussen burgers van dat land, omwille van politieke, etnische, religieuze of ideologische geschillen.

Enkele bepalende factoren die bijdragen aan het ontstaan van een burgeroorlog zijn: etnische en religieuze spanningen, politieke instabiliteit, sociale ongelijkheid, tegengestelde ideologieën of buitenlandse invloed.

Enkele indicatoren die kunnen wijzen op een verhoogd risico op een burgerconflict, zijn: toenemende spanningen en polarisatie, historische patronen, economische en sociale ongelijkheid en toenemende militante activiteiten.

Hybride oorlog

Bij een hybride oorlog worden verschillende tactieken, strategieën en middelen gecombineerd om een veelzijdige aanval uit te voeren. Het kan bestaan uit zowel conventionele militaire acties als niet-militaire tactieken, zoals cyberaanvallen, desinformatie, politieke destabilisatie, economische druk, propaganda en geheime operaties. Het doel is tegenstanders te verzwakken door hem op meerdere fronten aan te vallen.

Het gebruik van meerdere methoden kan het gebruik van proxy’s of niet-statelijke actoren inhouden. Vaak gebruiken statelijke actoren die hun invloedssferen willen uitbreiden, conflicten willen veroorzaken of tegenstanders willen verzwakken, deze methode met uitsluiting van conventionele oorlogvoering.

Tot slot

Er bestaan meerdere soorten oorlogen als crisis. Allemaal hebben ze eigen oorzaken en werken ze met eigen methoden. Meestal biedt geen enkele van hen een oplossing aan het probleem dat er aan de basis van ligt. Omdat haat, wrok en onrecht nooit kunnen weggewassen worden met haat, wrok of onrecht.