Opportuniteitenstatements en -identificatie en Covid-19

Auteur: Manu Steens

In deze bijdrage geef ik mijn eigen mening, niet die van enige organisatie.

Definitie van risico

Iedereen die zichzelf ernstig neemt qua risicomanagement weet dat de definitie van risico volgens ISO ongeveer neerkomt op een oorzaak die aanleiding geeft tot een onzekerheid op het halen van doelstellingen. Die onzekerheid kan de facto een positief effect hebben, zodat je de doelstellingen haalt en meer. Of een negatief effect hebben, namelijk dat je de doelstellingen niet haalt of erger.

Een risico is dan schrijfbaar als een risico-statement, dat bestaat uit een oorzaak, het feitelijke risico en het uiteindelijke effect. Dit volstaat als een-op-een oorzaak tot gevolg-statement om onze redenering te volgen. Hoewel echte risico’s via risicostatements aanleiding kunnen geven tot veel-op-een, een-op-veel of veel-op-veel statements.

Het hebben van een negatief effect is te wijten aan bedreigingen. Het hebben van een positief effect is te wijten aan opportuniteiten.

We kunnen, om ons te focussen, gebruik maken van metataal. Dit omdat de meeste mensen een risico, ondanks de ISO-definitie, linken aan bedreigingen, eerder dan aan opportuniteiten.

Focus op metataal

Metataal in deze zijn ‘sjablonen’ waarin men risico statements, dus ook opportuniteiten-statements, kan vatten.

Deze is, op basis van het principe van een risicostatement:

• “Als een resultaat van , kan optreden, wat kan leiden tot .”

En voor opportuniteiten wordt dit op basis van SWOT dan:

• “Omdat we beschikken over , kunnen we creëren of uitbuiten, wat zou leiden tot .”
• “Indien we een verwijderen of aanpassen tot , waardoor we misschien kunnen creëren of uitbuiten, zou dit kunnen leiden tot .”

Metataal toegepast op Covid-19

Als we dit toepassen op de Europese situatie i.v.m. Covid-19 krijgen we bijvoorbeeld uitspraken als:

• Door een beleidscultuur die een kordate reactie mogelijk maakt, kunnen we een nieuwe opflakkering van het virus beperken. Dit geeft de ontwikkeling van een geschikt virusvaccin meer tijd en dus meer kans op slagen.
• Als we het aantal menselijke contacten nu eens beperken. Dit kan bijv. op het werk, op het openbaar vervoer en in openbare ruimtes. En in de mate van het realistische ook in het privé leven en bij allerlei evenementen. Dan kunnen we misschien het virus voldoende terugdringen wat kans geeft op het werken aan economisch herstel.
• Als men de globale expansie van menselijke activiteiten nu eens op een intelligente manier aan banden legt. Daardoor kunnen de pandemierisico’s in de toekomst verminderen. De biodiversiteit kan stabiliseren en het natuurlijk evenwicht kan herstellen. Mensen gaan minder in contact komen met wilde dieren die men niet meer uit hun habitat verdrijft. Daardoor gaan nieuwe pathogenen niet meer overgaan op mensen. De overdracht internationaal kan afnemen, en de burger is in de toekomst mogelijks vergevingsgezind en verdraagzaam zijn ten aanzien van een fout in het beleid.
• Als men nu eens gebruik maakt van heldere communicatie. Als men de juiste experten hoort, en transparantie over de relatie tussen oorzaak en gevolg maakt. Dan kan het meest doortastende beleid bespreekbaar worden op open fora. Daardoor komt er een zicht op nodige en misschien voldoende hervormingen om een duurzaam herstel te ondersteunen.
• Met deze premisse, kan men werk maken van nieuwe en betere instituties met een verbeterde basisinfrastructuur. Met een betere regulering van de belangrijkste economische sectoren. En met investeringen in collectieve voorzieningen die menselijk kapitaal creëren en beschermen, en renderen op lange termijn, niet op korte termijn. Dat kan de economie en de wereld van de toekomst vorm geven. Bijvoorbeeld door als gevolg van een open debat zonder group-think of tunnel-zicht te kiezen voor koolstofarme basisinfrastructuur, die groei mogelijk maakt voor nieuwe ontwikkelingen, maar wat ook een antwoord kan geven aan klimaatuitdagingen.
• Door het organiseren van flexibele technologie in Europa, en het aanleggen van strategische voorraden van grondstoffen kan men snel schakelen tussen gebruikelijke productie en de productie van noodzakelijke goederen ten tijde van een pandemie (bijvoorbeeld persoonlijke beschermingsmiddelen), waardoor Europa minder afhankelijk kan worden van Azië, en waardoor ook testen van dergelijke systematiek mogelijk wordt in samenwerking met de reguliere afnemers (bijvoorbeeld ziekenhuizen, rusthuizen,…).