Auteur: Manu Steens
In dit artikel schrijf ik mijn eigen mening, niet die van enige organisatie.
Inhoud
Context
Momenteel claimt president Zelensky dat hij vrede wil, zoals hij volgens sommige sociale media, tegen Franstalige landen zegde.. Langs de andere kant wil hij eerst de Russen uit Oekraïne en de Krim, volgens diezelfde sociale media. Momenteel haalt Poetin geld op bij bevriende naties om zijn oorlog nieuw leven in te blazen. Onlangs haalde hij in één dag 13,6 miljard dollar op. Daarnaast is de ‘gedeeltelijke’ mobilisatie van 300.000 reservisten een feit. Een kleiner deel daarvan (meer dan 80.000 soldaten) zou al zijn ingezet in Oekraïne, de rest krijgt training. Verder kocht hij raket-achtige drones van Iran en probeert hij het westelijk deel van Oekraïne tot ruïnes te herleiden wat betreft de kritieke infrastructuur.
Wat betekent dit voor de toekomst? Die is zoals in alle oorlogen onzeker. We kunnen wel enkele zaken tegenover elkaar en enkele extreme toekomsten naast elkaar zetten.
Twee basisonzekerheden
Een eerste onzekerheid is wie de oorlog wint. Wat betekent dat trouwens, deze oorlog winnen? Voor Oekraïne is het een kwestie van de Russische soldaten buiten te krijgen, wellicht ook uit de Krim. Voor Rusland betekent het wellicht dat het de verloren gebieden tot aan de Dnipro kan heroveren op een stabiele manier. Maar de Russische soldaten zijn volgens de Westerse media gedemotiveerd door de harde weerstand en de verloren gebieden. Langs de andere kant schiet Rusland onder andere de energievoorzieningen in Oekraïne aan flarden, wat voor miljoenen een ijzige winter en mogelijks de dood betekent. Dit kan de Oekraïense soldaten demotiveren of motiveren. De gebieden heroveren is niet eenvoudig wat het onzeker maakt wat gaat gebeuren. Dat is een eerste as: Oekraïne wint versus Rusland wint. (Enkel in militair opzicht.)
Een tweede as is wat er met Oekraïne gebeurt na de oorlog. Dit bekijk ik los van de vraag om NATO-lid te worden. Wordt het opgenomen in de EU? Gaat het de Euro omarmen als nationale munt? Gaat de EU mee investeren in de heropbouw van het land of staat het alleen? Ook hier is het laatste woord nog niet over gesproken.
Vier mogelijke toekomsten
Dan kunnen we deze twee assen tegen elkaar uit zetten als volgt:
Overzicht van deze vier extreme scenario’s, al kan de toekomst er ergens tussen liggen.
1: Nieuwe toekomst
Wanneer de EU de kans te baat neemt om Oekraïne te helpen heropbouwen, zal het gigantische investeringen moeten doen. De twee eerste dingen die nodig zullen zijn, zijn het heropbouwen van elektriciteitsvoorzieningen en supply chain van middelen vanuit EU en de rest van de wereld tot in de kapotgeschoten uithoeken van Oekraïne. Elektriciteit is belangrijk omdat dan de veldhospitalen, later de echte hospitalen terug zullen kunnen werken, de bedrijven heropgestart kunnen worden. Machines kunnen dan werken. Computers functioneren terug. Pompen draaien en watervoorzieningen functioneren terug. Voor supply chain: daarbij zullen wegenwerken niet ontbreken, en dan pas zal er intensief kunnen heropgebouwd worden. Als dit groots genoeg wordt aangepakt, heeft dit enkele voordelen. Zoals Duitsland na de tweede wereldoorlog kan Oekraïne uit de as herrijzen en op lange termijn een nieuwe economische motor worden van de EU. Hopelijk, door een effectieve en efficiënte supply chain, kan een hongersnood zoals in Nederland na WOII voorkomen worden. Dit wist uiteraard het leed niet uit, en een haat tegen Rusland is wellicht de eerste eeuwen blijvend. De opgebouwde oorlogsschulden worden deels afgelost en deels kwijtgescholden.
Wat betreft Rusland, gaat het minder goed. Rusland is niet kapotgeschoten. Het houdt zijn bestaande industrie en hinkt financieel achterop door de grote schuldenlast die het nu maakt om de oorlog te kunnen winnen. Toekomstige generaties, die deze schuldenlast zullen moeten inlossen aan de schuldeisers, zullen het niet eenvoudig hebben. Mogelijk ontvlucht een deel van de toekomstige generaties het juk van de schuldenlast door emigratie. En dat kan het gemakkelijkst daar waar ze het gemakkelijkst integreren op dat moment. Eigenlijk treft hen, de toekomstige Russische kinderen, geen schuld. Ook met hen werd in deze oorlog geen rekening gehouden.
2: Revalidatie scenario
Rusland herwint de gebieden tot aan de Dnipro en stopt dan zijn aanval. De NATO wil geen oorlog met Rusland en de EU erkent enkel het overgebleven gebied als mogelijk lid van de EU. Zware cyberaanvallen gebeuren van beide kanten. Zelensky wordt met zijn neus op de feiten geduwd: zonder elektriciteit, zonder materieel uit de rest van de wereld kan de oorlog alleen maar stoppen. De EU en de USA helpen met de heropbouw van het overgebleven gebied en stoppen hun samenwerking met Rusland voor het grootste gedeelte. Poetin gaat in de geschiedenisboeken komen, maar niet op de manier zoals hij wou. Mogelijks treden er krachten op om Poetin omver te werpen. Ook hier heeft Rusland financiële schulden af te lossen. Oekraïne is verplicht om vrede te sluiten om zijn graan veilig overzee te kunnen exporteren.
3: Winter is coming
Oekraïne bevriest. Heropbouw gebeurt zeer traag. De EU keurt het lidmaatschap af. Er sterven zeer veel mensen van de koude en de honger. De vluchtelingen, vooral weduwen met kinderen, willen massaal niet terug naar hun vaderland. Velen proberen onder te duiken. De USA scheldt een deel van de oorlogsschulden kwijt in ruil voor militaire bases in Oost-Oekraïne. De EU kreunt financieel onder de migrantendruk die reeds lange tijd duurt. Racisme tegen de vluchtelingen neemt toe in Europa. Vooral Polen vindt het enigszins OK dat de vluchtelingen blijven, zolang ze integreren en werken. De heropbouw van Oekraïne vordert (te) langzaam of stagneert door de afwezigheid van een belangrijk deel van de arbeidskrachten: de vrouwelijke vluchtelingen. Oekraïne wordt een ‘failed state’. De misdaad tiert welig. Het is onzeker of Rusland geen tweede oorlog start tegen het verzwakte Oekraïne.
4: Humane ramp
Rusland bezet een groot deel van het land tot aan de Dnipro. Er gebeurt een volksverhuizing, zover dat nog nodig is of kan: de etnische Oekraïners worden verdreven, hun plaats wordt ingenomen door de etnische Russen die terugkeren uit Rusland. Rusland zet in op heropbouw van het veroverde gebied. De vluchtelingen willen hun kinderen kansen geven in hun toevluchtsoorden maar de EU zet hen over de grens. Door een tekort aan middelen en medische voorraden breken ziektes uit in Oekraïne en sterven mensen. Door extreme koude weersomstandigheden en ondervoeding treedt her en der kannibalisme op. Rusland saboteert de heropbouw van westelijk Oekraïne. Oekraïne kan haar oorlogsschulden niet betalen. De USA negotiëren met de regering om militaire bases te kunnen bouwen in ruil voor kwijtschelding van (een deel van) de oorlogsschulden. De EU biedt minimale, enkel de hoogstnoodzakelijke, humanitaire hulp aan. Misdaad groeit. Het land stort in elkaar. Ook in dit scenario wordt Oekraïne een ‘failed state’. De koude oorlog met Rusland uit het verleden flakkert vol geweld verder aan. China biedt hulp aan Oekraïne aan in ruil voor graanhandel.
Conclusie
Wat de uitkomst van de oorlog ook wordt, volgens mij bestaat er alleen de optie dat na de oorlog Oekraïne er niet alleen voor staat. Eventueel wordt het opgenomen in de NATO, misschien niet, maar wel in de EU. Het is haar enige kans op enig herstel dat enigszins dat woord waard is. Ook voor Rusland zal het na de oorlog niet eenvoudig zijn. De jonge Russen, de toekomstige generaties, gaan hiervan mee een slachtoffer zijn, ongeacht wie militair wint. Een groot deel van de wereld zal hen anders bekijken dan voordien.
Zowel voor de EU als de USA valt er een grote inspanning te leveren na de oorlog. Die nood is wellicht nog groter dan de investeringen die ze maakten tijdens de oorlog. De wonden die er verzorgd moeten worden, fysiek en psychologisch, zullen nooit helen. Financieel en economisch kan Oekraïne heropleven, indien de investeringen na de oorlog ook een investering in nieuwe industrie met zich meebrengt zoals in Duitsland na WOII.
Ten koste van vele kinderlevens, zonen en dochters van vele moeders en vaders. Aan beide kanten.