Noodplan aardbevingen in Bedrijfscontinuïteit

Auteur: Manu Steens

In dit artikel geef ik mijn eigen mening, niet die van enige organisatie.

1.Definitie

Een aardbeving is een trilling of schokkende beweging van de aardkorst.

Aardbevingen vinden plaats als er in de aardkorst plotseling veel energie vrijkomt. De energie plant zich dan in een golfbeweging vanuit het centrum naar de omgeving voort. Het denkbeeldige punt waar de beving ontstaat, het zwaartepunt van de energiedichtheid, heet het hypocentrum. Het punt aan het aardoppervlak daar loodrecht boven wordt het epicentrum genoemd. Een lijn van gelijke bevingsintensiteit rond een epicentrum heet een isoseist. Seismologie is de wetenschap van aardbevingen. Tijdens een aardbeving treden tribo-elektrische effecten op in de vorm van lichtflitsen.

2.Maatregelen in het kader van BC Planning

Bij het zich voordoen van een aardbeving zijn volgende maatregelen van groot belang: schuilen, afstand scheppen.

Per fase worden in onderstaande paragrafen adviezen aan gebouwen, business units en personeel verder toegelicht.

Fase 1: Advies voor een aardbeving m.b.t.

gebouwen

• Bevestig kasten (zoals boekenkasten en archiefkasten) en rekken aan de muren.
• Spiegels e.d. moeten vastgemaakt worden met gesloten haken of stopverf.
• Zaken zoals bureaulampen en andere dingen die op een bureau of op een kast staan kunnen rondvliegende objecten worden tijdens een aardbeving. Bevestig hen op hun plaats, bijv. met haken, lijm, … om ze op hun plaats te houden tijdens een aardbeving.
• Bevestig elektronica die niet opgeborgen kan worden, zoals tv’s, schermen, microgolfovens, … met nylon riemen.
• Herstel systematisch slechte bedrading en gaslekken. Laat dit doen door professionals.
• Installeer flexibele pijpfittings tegen waterlekken en gaslekken.
• Bevestig grote toestellen, zoals gasovens e.d. in de keuken, of drukkerijtoestellen, aan de muur of aan de vloer met schroeven. Zorg voor een automatische afsluiting van gas met een klep die getriggerd wordt door sterke trillingen.
• Herstel diepe scheuren in plafonds en vloeren. Laat uitzoeken of het structurele problemen zijn.
• Zorg voor versterkingen van de structuur van het gebouw waar nodig, zoals beschadigde muren en oude schoorstenen. 
• Bepaal veilige plaatsen in het gebouw, zoals onder een robuuste tafel of tegen een binnenmuur.

Oefen de mensen erin om daar te schuilen bij oefeningen.

• Identificeer andere mogelijke gevaren in het gebouw en maak ze veilig.
• Identificeer zwakheden van het gebouw en doe daarmee hetzelfde.
• Verstevig overhangende lichtarmaturen.
• De gebouw coördinator, gebouwverantwoordelijke en de leden van de werkgroep Welzijn moeten weten hoe gas en elektriciteit moet afgezet / afgesloten worden in het gebouw.
• Bij het bouwen van een nieuw gebouw: zorg dat de bouwheer de lokale wetgeving en goede praktijken en standaarden kent en toepast i.v.m. veilig bouwen tegen aardbevingen.
• Voorzie een EHBO-kit op een makkelijk bereikbare plaats. Zorg dat deze plaats gekend is bij het personeel in het gebouw. 

de business units

• Hou oefeningen i.v.m. aardbevingen met het personeel. (Ga op de grond liggen, zoek schuilplaats bijv. onder robuuste tafel, en hou je vast aan iets stevigs, zoals de tafelpoten.) (= Drop, cover & hold= DCH-techniek)
• Sla eventueel te gebruiken chemicaliën voor het werk op in gesloten kasten (indien mogelijk op de onderste schappen).
• Voorzie een EHBO kit op uw werkvloer.

het personeel

• Hou je op de hoogte van brandveiligheid, evacuatieplannen en aardbevingsoefeningen. 
• Leer de veilige plaatsen in het gebouw kennen.  Onder een sterke tafel, tegen een binnenmuur, weg van vensters, glazen wanden, boekenkasten, hoge meubels.
• Oefen de “DCH” technieken in elke veilige plaats. Indien deze techniek niet bruikbaar is door gebrek aan beveiligende meubels, zit dan naast een binnenmuur en bescherm hoofd en nek met de armen. 
• Plaats zwaardere zaken op de onderste schappen van kasten of rekken.
• Bewaar breekbare zaken in glas,… in lage gesloten kasten met grendels.

 Fase 2: Advies tijdens een aardbeving aan:

Opmerking: tijdens een aardbeving is er een grote kans op gaslekken.

het personeel

Blijf rustig en vermijd te roepen of te schreeuwen

Zoek een plaats om te schuilen. (cf. DCH-techniek)

Evacueer indien het alarm afgaat of indien dit opgedragen wordt door het veiligheidspersoneel.

Indien je je binnen bevindt:

• Pas de “DCH”-techniek toe. Beweeg zo weinig mogelijk, om naar de dichtstbijzijnde plaats te gaan. Blijf daar tot de aardbeving gedaan is en je zeker bent dat het veilig is. Zoek dekking onder een tafel om u beter te beschermen tegen vallende voorwerpen, men heeft dan meer overlevingskansen als men vast zit onder het puin. Als er geen tafel is, zoek plaatsen op die u vooraf bepaald hebt : omlijsting van binnendeuren, steunzuil, een hoek van de kamer,…. Verwijder u van de vensters, vensteropeningen en buitendeuren, en van overhangende lichtarmaturen en kasten. Beweeg alleen indien je jezelf moet verwijderen van mogelijk puin of vallende voorwerpen.
• Blijf binnen tot de aardbeving voorbij is en het veilig is om naar buiten te gaan.
• Gebruik geen liften, gebruik de trap, want er kunnen naschokken optreden, elektriciteit kan uitvallen of andere schade kan optreden.
• Weet dat de elektriciteit kan uitvallen, en de sprinklersystemen en brandalarmen kunnen in werking treden.

Als je je buiten bevindt:

• Indien mogelijk, verwijder uzelf van gebouwen, straatlampen en nutsvoorzieningen.
• Vind een veilige plaats en ga op de grond liggen. Blijf daar liggen tot de aardbeving stopt. In een stad kan dit onmogelijk zijn, en moet je een gebouw naar binnen gaan om te schuilen tegen vallend puin.

Wanneer je in een bewegend voertuig zit:

• Stop het voertuig op een veilige manier op een veilige plaats. Blijf in het voertuig. Stop niet onder bruggen of bij bomen, overwegen en nutsvoorzieningen. 
• Rijd voorzichtig verder eens de aardbeving voorbij is. Vermijd beschadigde locaties, beschadigde bruggen, wegen, overwegen, opritten, …
• Indien er een elektrische kabel op de wagen gevallen is, blijf dan in de wagen en wacht op hulp. Stap niet uit.

Fase 3: Advies na een aardbeving (korte termijn)

m.b.t. gebouwen

• Kijk uit naar kleine brandhaarden en doof ze. Gebruik nooit vuur of lucifers in de buurt van een beschadigd gebouw of gebied.
• Kijk het gebouw na op schade, evalueer het en evacueer het personeel indien het onveilig is.
• Ruim onmiddellijk gespilde / gemorste chemicaliën op, zoals medicijnen, olie, bleekwater, ontvlambare vloeistoffen, …
• Laat het personeel de omgeving verlaten indien je gas ruikt, dampen of chemicaliën.
• Inspecteer de schoorstenen over de ganse lengte op schade. Onopgemerkte schade kan brand veroorzaken.
• Inspecteer nutsvoorzieningen.
  • Controleer op gaslekken. Indien je er vindt, open dan de vensters waar mogelijk en laat het personeel naar buiten gaan. Zet de gastoevoer dicht. Laat het enkel terug aanzetten door een vakman.
  • Controleer op schade van elektrische bekabeling en elektrische systemen. Kijk of het vonken afgeeft. Ga na of je smeltende isolatie ruikt. Zet de elektriciteit af met de hoofdschakelaar. Let op voor waterplassen wanneer je dat moet doen. Vraag het akkoord van IT.
  • Controleer de afvoerlijnen en waterleidingen op schade en breuken. Vermijd desgevallend het gebruik van eigen toiletten. Contacteer de waterleverancier en vermijd het gebruik van het water uit de kraan.
• Indien het personeel op de verzamelplaats is, dienen ze onmiddellijk weggehouden te worden van alles wat neer beneden kan storten (overdekte plaats, verlichtingspalen, bomen, gebouwen, …).
• Zie erop toe dat het personeel niet tracht opnieuw de gebouwen te betreden of gaan schuilen op een overdekte plaats.
• Wanneer terug naar binnen gaan? De gebouw coördinator van het gebouw de moet de bevoegde discipline raadplegen (Brandweer).

aan de business units

• Luister naar een radio (op batterijen) voor het laatste noodnieuws en communiceer dit aan uw personeel
• Controleer of de telefoons werken van uw diensten. Luister of je een kiestoon hoort.

aan het personeel

Indien je vastzit onder het puin

• Ontsteek geen vuur, brand geen lucifer.
• Beweeg zo min mogelijk, doe geen stof opdwarrelen.
• Bedek je mond met een zakdoek of met kledij.
• Sla op een pijp of een muur zodat reddingswerkers je horen en je kunnen redden. Gebruik een fluitje indien er een beschikbaar is. Roepen doe je best niet, tenzij als laatste redmiddel. Roepen kan je een teveel aan stof laten inhaleren.

Wanneer de aardschokken stoppen

• Kijk rond of er een veilige weg naar buiten is, en ga naar buiten. Begeef u naar de aangeduide verzamelplaats in geval van evacuatie bij brand
• Bereid je voor op naschokken. Deze zijn meestal minder sterk. Maar ze kunnen voor extra schade zorgen. Wanneer je naschokken voelt, pas dan de “DCH”-techniek opnieuw toe.
• Controleer jezelf op blessures en zorg dat je verzorging krijgt, alvorens anderen te helpen. Doe dit ook bij anderen. Indien je EHBO training hebt gehad, kun je deze best toepassen en hulp aanbieden.
• Gebruik de telefoon enkel voor noodoproepen. Communiceer verder met SMS of chatten via internet.
• Wees voorzichtig bij het besturen van een voertuig na aardschokken, en anticipeer op het uitvallen van verkeerslichten.
• Open de kasten voorzichtig, let op voor het vallen van de inhoud.
• Pas op voor beschadigde elektriciteitskabels, of gasleidingen
• Verlaat het gebied indien je gas ruikt, dampen of andere chemicaliën.
• Help mensen die speciale zorgen nodig hebben, zoals mensen in een rolstoel of zwangere vrouwen, kinderen en blinden.
• Hou dieren (bijv. blindengeleidehonden) onder directe controle.
• Blijf weg van beschadigde plaatsen, tenzij uw assistentie vereist is, bijv. door politie, brandweer of andere hulpdiensten.
• Ga pas naar huis indien de bevoegde autoriteiten dit na veiligheidsoverwegingen toestaan.