Hoe verhouden Disaster- , risico-, crisis mngt en BCM zich?

De oorspronkelijke vraag was: ‘Wat is voor jou het onderscheid tussen Disaster management, Crisis management en BCM? Hoe zie jij dat?’ Dat bracht me ertoe om twee dingen te doen: Ik voegde Risicomanagement en emergency management toe.Ik vertrok waar mogelijk van een gevestigde of eigen definitie/ interpretatie van de onderwerpen, namelijk crisis voor crisismanagement, risico voor risicomanagement enz. Dat gaf me de mogelijkheid om deze begrippen aan de vraagsteller te verduidelijken, vanuit mijn eigen ervaring.

Deze tekst schrijf ik ten eigen titel, niet deze van enige organisatie.

Auteur: Manu Steens

Wat is een crisis? Wat is crisismanagement?

Kijken we eerst even naar de definitie van crisis zoals ik dat begrijp…

Een crisis voor een organisatie is een gebeurtenis met negatieve impact op die organisatie die niet meer op te lossen valt met standaard dagelijkse proceswerking van die organisatie. M.a.w. er is een speciale werking voor nodig. Het CMT (crisis management team) treedt in actie.

Crisis management is de managementbekwaamheid om de organisatie voor te bereiden op en te begeleiden door een crisis met als doel het voortbestaan van de organisatie. Vaak met als situatie na de zogenaamde herstelfase  een ‘nieuw normaal’.

Wat is een disaster (een ramp)? Wat is disaster management?

Naar mijn gevoel zijn disasters crisissen van grote omvang, die doorgaans aan de maatschappij een ernstige klap toebrengen. Een aantal voorbeelden hiervan zijn terug te vinden in de BNRA (Belgian National Risk Assessment). Een instituut dat veel rond rampen publiceert is het DRMKC (Disaster Risk Management Knowledge Centre).

Een ramp is dus altijd een crisis. Omgekeerd is een crisis eerder iets als een ramp voor een kleinere groep. Maar niet noodzakelijk voor een maatschappij.

Disaster management is dus te definiëren als de bekwaamheid, doorgaans van een overheidsniveau, om haar ‘organisatie’, vaak de maatschappij, voor te bereiden op en te begeleiden door een ramp naar een nieuw normaal.

Het voorbereiden van landen op rampen is onder andere de doelstelling van het Sendaï Framework van de United Nations (UN).

Vaak benoemt men ook in ICT een technische IT-crisis als een disaster. De aanpak ervan heet dan vaak disaster recovery. Een back-up van een serverzaal heet vaak een disaster recovery room.

Wat is emergency management? En de noodplanning?

Soms wordt emergency management (de uitvoering van noodplanning) gelijk gesteld met heel het crisismanagement, soms enkel met de afhandeling van een noodsituatie of een disaster.

Daartoe bepalen in België een aantal wetten de noodplanning.

Wat is Business Continuity (BC)? En BCM?

(Uit de Good Practice Guidelines (GPG) van The Business Continuity Institute (BCI))

BC is “the capability of an organization to continue the delivery of products and services within acceptable time frames at a predefined capacity during a disruption”.

Wat is BCM? (Uit de GPG van The BCI)

“BCM bestaat uit de volgende elementen:

1. Operational planning and control
2. BIA and risk assessment
3. BC strategies and solutions
4. BC plans and procedures
5. Exercise programme
6. Evaluation of BC documentation and capability”

BCM werd oorspronkelijk ontworpen voor organisaties in de private sectoren, maar werd inmiddels opgepikt door vele overheden.

Wat is een risico? En risicomanagement?

Een risico is het effect van de onzekerheid op het behalen van de doelstellingen. (ISO 31000)

Risicomanagement is de identificatie, analyse en het (economisch) beheer van die risico’s die de mensen, middelen of werking van de organisatie kunnen bedreigen

Het doel van risicomanagement (RM) is om de blootstelling van een organisatie aan onzekerheid te identificeren. Het vereist grondige kennis van de organisatie, haar externe omgeving en de juridische, sociale, politieke en culturele context. Soms breidt men dit uit met een demografische, maatschappelijke, militaire, economische en milieucontext.

Ook de interne omgeving moet men kennen, zoals de mensen, middelen, materialen, machines,… in/ van de organisatie. (Dit zijn niet-limitatieve lijsten.)

Wat is de relatie van BCM en risicomanagement tot crisismanagement?

Uit het voorgaande is het intuïtief duidelijk dat BCM en risicomanagement beide steunpilaren zijn om de organisatie veerkrachtig en weerbaar te maken ter voorbereiding van een crisis. Risicomanagement kan ook aangewend worden om een crisis te helpen voorkomen.

Dit betekent dat crisismanagement de voorbereidende activiteiten van BCM en risicomanagement benut ten tijde van een crisis. BCM en risicomanagement zijn dus niet hetzelfde als crisismanagement.

Wat is de verhouding tussen risicomanagement en BCM?

Als we tekort mogen doen aan de waarheid, kan men versimpeld stellen dat risicomanagement werkt met preventieve maatregelen, dus maatregelen die op voorhand genomen worden en die de kans verlagen dat een risico zich materialiseert tot een crisis. Mutatis mutandis kan men stellen dat BCM werkt met beschermingsmaatregelen, of protectieve maatregelen, die de impact verlagen eens een risico is gematerialiseerd. Soms stelt men dat risicomanagement op de oorzaken zou werken van een gebeurtenis, en BCM op de gevolgen.

Maar dit is eigenlijk een (willekeurige?) scherpe lijn trekken in een zone met veel grijsnuances.

Het beste voorbeeld is een pandemieplan. Vaak wordt dit bestempeld als het resultaat van BCM-werking, als onderdeel van een groter business continuity plan (BCP). Echter, een pandemieplan wordt ook vaak gekwalificeerd als een noodplan uit risicomanagement. (Ook risicomanagement kan noodplannen opstellen als maatregel.) Sommige van de maatregelen van een pandemieplan zijn immers preventief, sommige zijn beschermend, sommige zijn beide. Voorbeelden zijn vaccinatie, persoonlijke beschermingsmaatregelen (PBM’s) zoals maskers, beperkingen van mogelijkheid tot reizen, het houden van afstand, het wassen van handen, …

Slotopmerkingen bij ‘Hoe verhouden Disaster- , risico-, crisis mngt en BCM zich’

Risicomanagement, BCM en crisismanagement zijn drie te onderscheiden pijlers van resilience management.

Daarnaast komen andere woorden voor in de vocabulaire gebruikt binnen organisaties. Veel daarvan heeft te maken met de persoonlijke woordkeuze van wie die woorden gebruikt. Het gebruik van andere woorden heeft ook te maken met het belang dat men aan een situatie hecht.