Auteur: Manu Steens
in deze bijdrage geef ik mijn eigen mening, niet die van enige organisatie.
Context
Een vriend schreef me een mail. Hij haalde daarin een aantal websites aan en schreef:
“Ik moet zeggen, ik geloof hoe langer hoe minder de gangbare opvattingen afkomstig uit de mainstream media…”
Met de mainstream media bedoelde hij, zo meen ik te begrijpen, die media die de overheden aan het woord laten. Hij gaf ook een videoboodschap op van ‘the-iceberg’ en een Nederlandse versie ervan, als een alternatief. Deze geven informatie die haaks staat op de boodschap van, jawel, onze overheden.
In mijn ogen een geval van desinformatie.
Hoe herken je desinformatie
Maar waaraan herken je desinformatie, als mensen met een hoog IQ er toch keer op keer in trappen?
Er zijn enkele basisregels die je qua communicatie kunt in het oog houden. Men zou sommige beter meer gebruiken bij alle communicatie, andere net niet:
- Eenvoudig woordgebruik, niet teveel jargon.
- Ondersteun de gesproken en/of geschreven tekst met beeldmateriaal.
- Gebruik herkenbare statements die elders reeds gehoord konden zijn (familiarity)
- Gebruik “fluency”: hoe gemakkelijk iets verwerkt kan worden door de hersenen, bijv. tekst op rijn, schreefloos, gemakkelijk te lezen lettertype.
- Verwijzingen naar experts, maar niet naar hun werk, dat moeilijk te traceren is.
- Gebruik van goedgelovigheid van mensen om het nu allemaal eens te gaan echt weten. (bijv. door een gemakkelijke en associatieve naam als ‘the iceberg’: mensen worden nieuwsgierig naar wat onder de oppervlakte zit).
- Gebruik van cijfermateriaal zonder het te kaderen, of materiaal en beelden die zelfs niet relevant zijn.
- Herhaling van het gewenste statement.
- Gebruik van een goed spreekritme, om het interessant te maken. (Het infotainmentgehalte)
De respectievelijke videoboodschappen zijn te zien op:
https://the-iceberg.net/ (engels)
https://www.youtube.com/watch?v=xrri7-uvuqI&feature=em-uploademail (nederlandse versie ervan)
Bedenkingen
Als ik de analyse maak van de Nederlandse versie heb ik de volgende bedenkingen:
Ze blijven heel vaag qua “de onafhankelijke wetenschappers”: ikzelf ken er geen. Ieder van hen wordt betaald door een geïnteresseerde partij. Er zijn daar mijns inziens dus geen van. Elk toponderzoek wordt ofwel gesponsord door een overheid (vaak via universiteiten) ofwel door een (in dit geval veelal farmaceutisch) bedrijf. Tot daar de onafhankelijkheid van de wetenschappers die ze beweren aan te halen, bovendien, bij de Engelse versie staat er een hele lijst namen met ronkende titels. Geen enkele verwijzing naar hun relevant werk waarop ze beweren zich te baseren.
Verder worden er statistieken getoond van het aantal doden pet 1000000 inwoners. Dat is niet wetenschappelijk, want elk land telt anders. De correlatie met lock-down, die ze beweren daarmee aan te tonen dat ze er niet zou zijn, kan op die manier niet aangetoond worden.
Het aantal corona doden geteld volgens WHO is 10x die van de griepdoden geteld volgens WHO-standaarden, in België. Een factor 10: het is dus nu al een grootte-orde groter, en het is nog niet gedaan. Dus is het niet vergelijkbaar met een ‘simpel griepje’. Dat was trouwens een van de eerste misvattingen die in Europa gangbaar was, en waarvan niemand weet waar het haar oorsprong vond.
Werken of niet werken, dat is de vraag
De medicatie die “bewezen” zou zijn volgens deze video, werd inmiddels aangetoond niet te werken. Toch houdt men dit vol, alsof iemand van een grote voorraad af moet. Dat dit kans maakt om verder een eigen self-fulfilling prophecy te worden, is te wijten aan het feit dat er lang over gecommuniceerd is als dat het de oplossing zou zijn. Herhaling maakt immers herkenbaar.
Deze video scoort heel hoog qua infotainment gehalte, maar het is de verkeerde info. En daarenboven nemen ze bij infotainment in het algemeen dikwijls een loopje met de wetenschap. Zo bijvoorbeeld beweert men in de video dat de Lock-down zou pas opgelegd zijn geweest nà de afgeplatte piek, die ze aanhalen als een “normaal seizoen epidemie verloop”.